Ένα κόσμημα μια ιστορία: Δαχτυλίδι
Το δαχτυλίδι είναι κρίκος από μέταλλο, συνήθως πολύτιμο, που φέρεται στο δάχτυλο είτε ως κόσμημα είτε ως σύμβολο πίστης είτε ακόμα ως σύμβολο εξουσίας. Η καταγωγή του είναι πάρα πολύ παλαιά και ανάγεται στην εποχή του Χαλκού. Το δαχτυλίδι ήταν στην αρχή πολύ απλό, αλλά γρήγορα απέκτησε κάποια επιτήδευση στη μορφή, ώσπου στα χρόνια του κρητομυκηναϊκού πολιτισμού, ο οποίος άνθισε γύρω στα 1800 π.Χ., έγινε εξαιρετικά κομψό και σκαλιζόταν με ιδιαίτερη φροντίδα.
Το συνηθισμένο μέταλλο για την κατασκευή του δαχτυλιδιού ήταν ο χρυσός και μερικές φορές ο σίδηρος, τον οποίο εκτιμούσαν πολύ εκείνη την εποχή. Την ίδια περίοδο ήταν πολύ διαδεδομένο το δαχτυλίδι με σφραγιδόλιθο, ανατολικής προέλευσης, το οποίο χρησίμευε για να σφραγίζονται έγγραφα, πιθανώς σε περγαμηνή ή σε πάπυρο· τέτοια έγγραφα, ωστόσο, δεν έχουν διασωθεί. Από τον τύπο αυτόν προέρχεται η σημασία του δαχτυλιδιού ως συμβόλου εξουσίας και αξιώματος, που διατηρείται ακόμα και σήμερα στα δαχτυλίδια που φορούν οι επίσκοποι στη Δύση.
Ενώ στην αρχαία Ελλάδα το δαχτυλίδι, το οποίο αρχικά θεωρείτο διακριτικό γνώρισμα κοινωνικής τάξης, δεν ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό –το διακοσμητικό στοιχείο ήταν συνήθως μια ανάγλυφη μορφή ή κεφαλή– το ρωμαϊκό δαχτυλίδι είχε αντίθετα μεγάλη διακοσμητική ποικιλία μορφών (για παράδειγμα, δαχτυλίδι με την προσθήκη ενός μικρού κλειδιού, δαχτυλίδι-φυλακτό, δαχτυλίδι με νόμισμα) και η αξία του οφειλόταν κυρίως στα λεπτότατα σκαλίσματα πάνω σε πέτρες, στις οποίες προσέδιδαν ακόμη και συμβολική αξία. Το γαμήλιο δαχτυλίδι καθώς και το δαχτυλίδι των αρραβώνων υπήρχαν από τη ρωμαϊκή ακόμα εποχή με την ονομασία vinculum και anulus pronubus και ήδη από τότε θεωρούνταν σύμβολα πίστης. Μεγάλης σπουδαιότητας στη ρωμαϊκή εποχή ήταν το συγκλητικό δαχτυλίδι που το φορούσαν στην αρχή μόνο οι συγκλητικοί, αλλά προς τα τέλη του 1ου αι. π.Χ. χρησίμευε και ως διακριτικό γνώρισμα των ελεύθερων πολιτών.
Στη χριστιανική εποχή τα σκαλίσματα με προχριστιανικά σύμβολα αντικαταστάθηκαν από θρησκευτικά σύμβολα του χριστιανισμού. Στο Μεσαίωνα καθιερώθηκαν νέα συστήματα κατασκευής δαχτυλιδιών και, παρότι υπήρχε πάντοτε το δαχτυλίδι από απλό μέταλλο, δόθηκε μεγάλη σημασία στην ποικιλία και στον συνδυασμό των πολύτιμων λίθων και των σμάλτων, ενώ η κάθε πέτρα είχε διαφορετική σημασία. Η λαϊκή πρόληψη διατήρησε την αντίληψη της τελειότητας που έχει τις ρίζες της στο σχήμα του κύκλου και απέδιδε στο δαχτυλίδι μαγική δύναμη. Παρότι αυτές οι αντιλήψεις συναντώνται όλο και πιο σπάνια, μπορεί και σήμερα ακόμα να επικρατούν τέτοιες προλήψεις, όπως για παράδειγμα η πρόληψη ότι ένα δαχτυλίδι που έχει φτιαχτεί από πέταλο αλόγου έχει εξαιρετική δύναμη εναντίον της αρρώστιας.
Πολύ διαδεδομένο ήταν επίσης στο Μεσαίωνα το δαχτυλίδι-σφραγίδα (ιδιαίτερα γνωστό είναι το παπικό, που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα), το επονομαζόμενο του ψαρά, επειδή έχει χαραγμένη την εικόνα του Αγίου Πέτρου καθώς τραβάει τα δίχτυα. Το παπικό δαχτυλίδι, σύμφωνα με μια παλαιά παράδοση, θαύεται μετά τον θάνατο του πάπα.
Στην Αναγέννηση, η μόδα του πλούτου και της πολυτέλειας εκδηλώθηκε επίσης και στην τέχνη των δαχτυλιδιών. Ονομαστές πόλεις για τα δαχτυλίδια που κατασκεύαζαν την περίοδο εκείνη ήταν η Βενετία, το Παρίσι και η Φλωρεντία. Χρησιμοποιούνταν τότε πολύτιμοι λίθοι και τα μέταλλα σμιλεύονταν από μεγάλους καλλιτέχνες, όπως ο Τσελίνι.
Ενώ κατά τον 15ο αι. τα δαχτυλίδια κοσμούσαν όλα τα δάχτυλα, η μόδα της Αναγέννησης επέβαλε να φοριούνται μόνο σε ένα ή δύο. Το μπαρόκ δημιούργησε το δαχτυλίδι κηπάριο με διακόσμηση φύλλων και λουλουδιών. Ονομαστό ήταν κατά τον 18ο αι. το δαχτυλίδι a la marquise για το χαρακτηριστικό μακρουλό σχήμα του. Οι χρυσοχόοι της εποχής εξαντλούσαν όλη τη φαντασία τους και τις δυνατότητες της τέχνης τους στην κατεργασία των χρωματιστών σμάλτων και των πολύτιμων λίθων και έδιναν στα κοσμήματα αυτά μια ξεχωριστή κομψότητα. Μετά τη Γαλλική επανάσταση πραγματοποιήθηκε επιστροφή σε μια μόδα πιο αυστηρή, που έδειχνε προτίμηση θεματολογικά μεν στα ιστορικά και πολιτικά σύμβολα, ενώ σε ό,τι αφορά τα μέταλλα κατασκευής στο ατσάλι, στον χαλκό και στον σίδηρο. Στην εποχή του Ναπολέοντα, η μόδα εμπνεόταν από τις κλασικές προτιμήσεις και χρησιμοποιούσε κυρίως ως διακοσμητική πέτρα την καμέα, ενώ την εποχή που ακολούθησε προσπάθησαν να ξεφύγουν από αυτούς τους κανόνες αναζητώντας μια πρωτοτυπία στην ασυμμετρία του σχήματος.
Η σύγχρονη χρυσοχοΐα εισήγαγε στην κατασκευή των δαχτυλιδιών τη χρήση της πλατίνας, που εξαιτίας της ελατότητάς της χρησιμοποιείται μόνο στη χρυσοχοΐα υψηλής ποιότητας. Σήμερα, οι πιο σημαντικές από τις πέτρες που δένονται σε δαχτυλίδια είναι το σμαράγδι, το μπριγιάν, το ρουμπίνι και το ζαφείρι. Τα μπριγιάν, όπως και οι άλλοι πολύτιμοι λίθοι, δένονται με δύο τρόπους: a jour ή a l` etoile. Το πρώτο δέσιμο επιτρέπει στην πέτρα να φαίνεται ολόκληρη σχεδόν από όλες τις πλευρές, ενώ το άλλο, που παρουσιάζει περισσότερες έδρες, χρησιμοποιείται για μικρότερους λίθους που έχουν ανάγκη να προβληθούν για να δημιουργήσουν μεγαλύτερη εντύπωση.
Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ
Δημοσίευση σχολίου